Wraz z dniem wejścia w życie ustawy z dnia 20 maja 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych (dalej jako: u.i.e.w.) rozwój sektora odnawialnych źródeł energii dotyczącego źródeł energii wiatrowej uległ znaczącemu zahamowaniu. Wszystko za sprawą wprowadzenia tzw. zasady 10H – jednej z najbardziej restrykcyjnych zasad odległościowych w Europie. Celem wprowadzenia regulacji była ochrona społeczności lokalnych przed szkodliwym działaniem wiatraków.

Zasada 10H wyznacza minimalną odległość jaką należy zachować przy budowie elektrowni wiatrowej od zabudowań oraz terenów chronionych w jej sąsiedztwie. Zgodnie z art. 4 ustawy z dnia 20 maja „odległość ta jest równa lub większa od dziesięciokrotności wysokości elektrowni wiatrowej mierzonej od poziomu gruntu do najwyższego punktu budowli, wliczając elementy techniczne, w szczególności wirnik wraz z łopatami (całkowita wysokość elektrowni wiatrowej)”. W praktyce odległość ta wynosi 1,5-2 km.

Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej oszacowało, że w związku z wprowadzeniem ww. zasady spod inwestycji wyłączone zostało ok. 99% obszaru państwa.

Za sprawą ww. ustawy wprowadzono również możliwość lokalizowania nowych elektrowni wiatrowych wyłącznie na podstawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Zgodnie z przepisami plan miejscowy, w którym przewiduje się elektrownię wiatrową powinien określać maksymalną całkowitą wysokość elektrowni wiatrowej oraz jest sporządzany co najmniej dla obszaru, na którym nie mogą być zlokalizowane nowe budynki mieszkalne albo budynki o funkcji mieszanej, w skład której wchodzi funkcja mieszkaniowa (uwzględnienie zasady 10H).

Proponowane zmiany

W odpowiedzi na postulaty niezadowolonych inwestorów, przedsiębiorców związanych z branżą energetyczną, a także mieszkańców stworzono projekt ustawy o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych oraz niektórych innych ustaw, który ma za zadanie zmodyfikować przepisy ustawy.

20 kwietnia 2021 r. projekt pojawił się w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów (UD207).

Na stronie rządowej możemy znaleźć informację o celu proponowanych zmian. Najważniejszym z nich jest „wykorzystanie krajowego potencjału krajowej lądowej energetyki wiatrowej i doprowadzenie do zwiększenia produkcji energii ze źródeł odnawialnych (OZE), zgodnie z celami wyznaczanymi m.in. przez Politykę Energetyczną Państwa do 2040 r. oraz ułatwienie możliwości realizacji inwestycji w zakresie lądowych elektrowni wiatrowych w gminach, które wyrażają wolę lokowania takiej infrastruktury, przy zachowaniu maksymalnego bezpieczeństwa eksploatacji oraz zapewnienia pełnej informacji o planowanej inwestycji dla mieszkańców okolicznych terenów.”

Do głównych założeń projektu należy:

1. modyfikacja zasady 10H polegająca na jej uelastycznieniu,
2. utrzymanie podstawowej zasady lokowania nowej elektrowni wiatrowej, stanowiącej, że nowa elektrownia wiatrowa może być lokowana wyłącznie na podstawie Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego (MPZP),

Ponadto, w nowelizacji uwzględniono:

• przyznanie większego władztwa gminom w zakresie wyznaczania lokalizacji elektrowni wiatrowych w ramach procedury zmiany MPZP;
• weryfikowanie i określanie finalnej odległości od zabudowań mieszkalnych w ramach procedury wydawania przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska (RDOŚ) decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla danej inwestycji na podstawie szczegółowego raportu oddziaływania na środowisko;
• wprowadzenie dodatkowych obowiązków dot. czynności technicznych związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa eksploatacji kluczowych elementów technicznych elektrowni wiatrowych, które będą realizowane przez Urząd Dozoru Technicznego. W tym celu przewiduje się wprowadzenie okresowej, cyklicznej certyfikacji firm dokonujących serwisu elementów technicznych elektrowni wiatrowych (biorąc pod uwagę m.in. kompetencje i uprawnienia personelu). Powstanie również dedykowany rejestr podmiotów mogących świadczyć tego typu usługi. Weryfikacji podlegać też będzie korzystanie przez eksploatującego elektrownię wiatrową z usług certyfikowanego serwisu.

W niniejszym artykule omówię dwie kluczowe zmiany wpływające na dalszy rozwój energetyczny w Polsce.

Liberalizacja zasady 10H

Uelastycznienie zasady odległościowej polega na oddaniu większego władztwa w zakresie wyznaczania lokalizacji elektrowni wiatrowych poszczególnym gminom w ramach procedury planistycznej zmiany MPZP opracowywanej dla nowej elektrowni wiatrowej.

W wyniku zmian MPZP będzie mógł określać inną odległość elektrowni wiatrowej od budynku mieszkalnego, mając na uwadze zasięg oddziaływań elektrowni wiatrowej z uwzględnieniem określonej w projekcie nowelizacji bezwzględnej minimalnej odległości bezpieczeństwa, która będzie wynosić 500m.

Wymagana minimalna odległość od zabudowań mieszkalnych będzie określana na podstawie wyników przeprowadzonej prognozy oddziaływania na środowisko (w ramach której analizuje się m.in. wpływ emisji hałasu na otoczenie i zdrowie mieszkańców) wykonywanej w ramach procedury planistycznej.

Prognoza wykonywana na potrzeby projektu lub zmiany planu miejscowego dla elektrowni wiatrowej będzie obowiązkowo uzgadniana z Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska, a nie opiniowana jak ma to miejsce obecnie.

Ww. odległość będzie również dotyczyć lokowania nowych budynków mieszkalnych w odniesieniu do istniejącej elektrowni wiatrowej. Odległość nowego budynku mieszkalnego od elektrowni wiatrowej nie może być analogicznie mniejsza niż minimalna odległość w ustawie.

Finalna odległość od zabudowań mieszkalnych będzie weryfikowana i określana w ramach procedury wydawania przez właściwego RDOŚ decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla danej inwestycji, na podstawie szczegółowego raportu oddziaływania na środowisko, przy zachowaniu nowej minimalnej, bezwzględnej odległości od zabudowań mieszkalnych, która zostanie wskazana w ustawie.

Ponadto, będzie możliwość wydania dodatkowych, szczegółowych przepisów obejmujących wytyczne dla RDOŚ oraz gmin, dotyczące badania i określania oddziaływań elektrowni wiatrowych i ich maksymalnych poziomów.

Z uelastycznieniem zasady odległościowej będzie się wiązać z dodatkowymi prawami w zakresie konsultacji mieszkańców gmin (podczas dyskusji publicznych). W związku z tym w przepisach dot. lokowania elektrowni wiatrowych wprowadza się obowiązek dla gminy zorganizowania dodatkowych dyskusji publicznych z udziałem zainteresowanych mieszkańców nad MPZP, w którym przewiduje się granice terenów pod budowę elektrowni wiatrowych oraz rozwiązania dot. lokalizacji planowanej elektrowni wiatrowej. Dodatkowe dyskusje publiczne będą także dotyczyć opracowanych projektów zmian ww. MPZP. Dodatkowo wydłużone zostaną terminy (Ustawodawca proponuje termin co najmniej 30-dniowy, ale nie dłuższy niż 45 dni) i doprecyzowane zasady dotyczące wyłożenia do publicznego wglądu i przyjmowania uwag do projektu MPZP i prognozy oddziaływania na środowisko.

Lokowanie nowej elektrowni na podstawie MPZP

W projekcie zakłada się utrzymanie podstawowej zasady lokowania elektrowni wiatrowej, stanowiącej, że nowa elektrownia wiatrowa może być lokowana wyłącznie na podstawie Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego (MPZP).

Z Nowelizacji wynika, że obowiązek sporządzenia MPZP lub jego zmiany na potrzeby przedmiotowej inwestycji będzie dotyczył obszaru prognozowanego oddziaływania elektrowni wiatrowej, a nie jak dotąd całego obszaru wyznaczonego zgodnie z tzw. „zasadą 10H” tzn. dla obszaru w promieniu wyznaczonym przez dziesięciokrotność całkowitej wysokości projektowanej elektrowni wiatrowej.

W wyniku proponowanych zmian sytuacja w zakresie inwestowania w Polsce w lądowe farmy wiatrowe może ulec znaczącej poprawie. Co więcej, rozwiązane zostaną problemy mieszkańców gmin związane z budową obiektów mieszkalnych w sąsiedztwie tych instalacji. Wszystko przy zagwarantowaniu udziału społeczności lokalnej w decydowaniu o warunkach lokowania inwestycji na terenie danej gminy oraz zapewnieniu odpowiedniego poziomu bezpiecznej eksploatacji elektrowni. Rozwój energetyki wiatrowej wiąże się z rozwojem gospodarczym, rozwojem branży OZE oraz sektora energetycznego. Odpowiednia ilość instalacji na lądzie może przyczynić się do obniżenia kosztów energii elektrycznej oraz emisyjności gospodarki.

Wejście w życie

We dniu 5 lipca 2022 roku Rząd przyjął projekt nowelizacji ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych, w dalszej kolejności projekt trafi do prac w Sejmie.

______________________________

Autor Artykułu: Karolina Skwara