Pomoc Ukrainie

• LEGALNOŚĆ POBYTU
• NADANIE NUMERU PESEL
• ŚWIADCZENIE PIENIĘŻNE DLA POLAKÓW
• PRACA
• POMOC SOCJALNA
• POMOC NA START
• POMOC PSYCHOLOGICZNA
• POMOC ŻYWNOŚCIOWA
• POMOC MEDYCZNA
• ZEZWOLENIE NA POBYT CZASOWY
• UCZNIOWIE/STUDENCI
• NAJEM/UŻYCZENIE LOKALU

W związku z inwazją Rosji na Ukrainę w dniu 24 lutego 2022 roku, obywatele Ukrainy w celu zapewnienia sobie i swoim bliskim bezpieczeństwa napływają masowo do naszego kraju. Obecnie do Polski przybyło już prawie 2 mln obywateli Ukrainy i ta liczba wciąż rośnie informują funkcjonariusze Straży Granicznej.

Koniecznym było więc uregulowanie legalności ich pobytu na terenie Rzeczypospolitej Polskiej zarówno pod względem prawnym, ekonomicznym jak i społecznym.

W minioną sobotę tj. 12 marca 2022 roku Prezydent podpisał ustawę zawierającą rozwiązania dla obywateli Ukrainy przybywających do Polski w związku z działaniami wojennymi mającymi miejsce na Ukrainie.

Ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa z dnia 12 marca 2022 roku (Dziennik Ustaw z 12 marca 2022 r., Poz. 583) (MA MOC WSTECZNĄ OD 24 LUTEGO 2022 ROKU) określa szczególne zasady zalegalizowania pobytu obywateli Ukrainy, którzy wjechali na terytorium Rzeczypospolitej bezpośrednio z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na ukraińskim terytorium. Dodatkowe uściślenia opublikowano także w Rozporządzeniu Rady Ministrów w sprawie maksymalnej wysokości świadczenia pieniężnego przysługującego z tytułu zapewnienia zakwaterowania i wyżywienia obywatelom Ukrainy oraz warunków przyznawania tego świadczenia i przedłużenia jego wypłaty z dnia 15.03.2022 roku.

LEGALNOŚĆ POBYTU

Jeżeli obywatel Ukrainy wjechał legalnie na terytorium RP w okresie od dnia 24 lutego 2022 roku i deklaruje zamiar pozostania na terytorium RP, jego pobyt uznaje się za legalny w okresie 18 miesięcy (czyli do 24 sierpnia 2023 roku) licząc od dnia 24 lutego 2022 roku (początek konfliktu zbrojnego).

Za legalny uznaje się także pobyt dziecka urodzonego na terytorium RP przez matkę (obywatelkę Ukrainy), która opuściła terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi i legalnie przebywa na terenie RP. Takiemu dziecku będzie przysługiwał status legalnego pobytu na terytorium RP w okresie równym legalnemu pobytowi matki.

NADANIE NUMERU PESEL

Obywatelom Ukrainy objętym ustawą nadaje się numer PESEL – wymaga to złożenia wniosku do dowolnego organu gminy na terenie RP. Wniosek składa się osobiście w formie papierowej, należy dołączyć zdjęcie w formacie jak do dowodu osobistego (przy składaniu wniosku pobierany jest odcisk palca). Nie ma obowiązku wykazania podstawy prawnej uzyskania numeru. Tożsamość osoby potwierdza się na podstawie paszportu lub innych dokumentów (mogą to być nawet dokumenty nieważne).

ŚWIADCZENIE PIENIĘŻNE DLA POLAKÓW

Każdej osobie fizycznej prowadzącej gospodarstwo domowe, która zapewni zakwaterowanie i wyżywienie dla obywateli Ukrainy, może być przyznane z tego tytułu na jej wniosek świadczenie pieniężne nie dłużej niż za okres 60 dni. (Możliwe przedłużenie w uzasadnionych przypadkach).

UAKTUALNIENIE z dn.15.03.2022: Świadczenie udzielane jest w kwocie 40 zł na osobę dziennie, przysługuje nie dłużej niż przez 60 dni, w szczególnych przypadkach może być przyznane na kolejne 60 dni. Przyznawane jest na podstawie wniosku i wypłacane z dołu po zakończeniu okresu wsparcia[3].

PRACA

Obywatel Ukrainy jest uprawniony do wykonywania pracy na terytorium RP (bez konieczności posiadania odrębnego zezwolenia) w okresie pobytu, gdy:

1. Jego pobyt na terytorium RP uznaje się za legalny (małżonek obywatela Ukrainy nieposiadający obywatelstwa ukraińskiego, który przybył na terytorium RP w związku z działaniami wojennymi);
2. Jest obywatelem Ukrainy przebywającym legalnie na terytorium RP.

Jeżeli pracodawca powiadomi w terminie 14 dni od dnia podjęcia pracy przez obywatela Ukrainy powiatowy urząd pracy właściwy ze względu na siedzibę lub miejsca zamieszkania pracodawcy. Powiadomienie następuje za pośrednictwem systemu teleinformatycznego- praca.gov.pl. Opłata za wpis oświadczenia o powierzeniu pracy cudzoziemcowi wynosi 30 zł. Okres wykonywania pracy nie może być dłuższy niż 24 miesiące, a wysokość wynagrodzenia nie może być niższa od wynagrodzenia pracowników wykonujących prace porównywalnego rodzaju lub na porównywalnym stanowisku.

Obywatele Ukrainy objęci ustawą mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na terytorium RP na takich samych zasadach jak obywatele polscy pod warunkiem uzyskania numeru PESEL.

POMOC SOCJALNA

Obywatelom Ukrainy przysługuje prawo do:

1. Świadczeń rodzinnych;
2. Świadczenia wychowawczego;
3. Świadczenia dobry start;
4. Rodzinnego kapitału opiekuńczego;
5. Dofinansowania obniżenia opłaty rodzica za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna
   

POMOC NA START

Obywatelom Ukrainy mogą być przyznane świadczenia pieniężne i niepieniężne. Obywatel Ukrainy ubiegający się o świadczenia z pomocy społecznej musi złożyć oświadczenie o sytuacji osobistej, rodzinnej, dochodowej i majątkowej.

Przysługuje również jednorazowe świadczenie pieniężne w wysokości 300 zł na osobę przeznaczone na utrzymanie, w szczególności na pokrycie wydatków na żywność, odzież, obuwie, środki higieny osobistej oraz opłaty mieszkaniowe.

POMOC PSYCHOLOGICZNA

Obywatelom Ukrainy może być zapewniona bezpłatna pomoc psychologiczna.

POMOC ŻYWNOŚCIOWA

Obywatelom Ukrainy może być przyznana pomoc żywnościowa w ramach Europejskiego Funduszu Najbardziej Potrzebującym.

POMOC MEDYCZNA

Obywatele Ukrainy są uprawnieni do opieki medycznej na terenie RP obejmującej świadczenia opieki zdrowotnej na zasadach i w zakresie, w jakim osobom objętym obowiązkowym lub dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym przysługuje prawo do świadczeń poza leczeniem uzdrowiskowym i rehabilitacją uzdrowiskową, a także poza podaniem produktów leczniczych wydawanych w ramach programów polityki zdrowotnej.

ZEZWOLENIE NA POBYT CZASOWY

Obywatelom Ukrainy można będzie udzielić zezwolenia na pobyt czasowy – wniosek w tej sprawie powinien być złożony nie wcześniej niż po upływie 9 miesięcy od przekroczenia granicy RP, ale nie później niż przed upływem 18 miesięcy od 24 lutego 2022 roku. Zezwolenia udziela się jednorazowo na okres 3 lat. Wnioski złożone przed upływem 9 miesięcy pozostaną bez rozpoznania. Zezwolenia udziela wojewoda właściwy ze względu na miejsce pobytu obywatela Ukrainy w dniu złożenia wniosku.

UCZNIOWIE/STUDENCI

Dzieci i młodzież z Ukrainy będą mogły korzystać z nauki na takich samych warunkach jak polscy uczniowie oraz podlegać obowiązkowi szkolnemu.

NAJEM/UŻYCZENIE LOKALU

Wynajmując lub użyczając lokal obywatelowi Ukrainy należy zbadać legalność jego pobytu na terytorium RP. Następuje wyłączenie przepisów ustawy o ochronie praw lokatorów oraz przepisu art. 15 zzu ust.1 „ustawy covidowej” (zakaz eksmisji w czasie epidemii) ma dotyczyć tylko użyczenia, umów najmu dotyczyć nie będzie. Eksmisja osoby, której użyczy się lokal będzie możliwa dopiero po przeprowadzonym postępowaniu eksmisyjnym i rozwiązaniu umowy użyczenia.

Pozostaje mieć nadzieję, że pomoc Ukrainie ujęta w wyżej wymienionych rozwiązaniach, wesprze obywateli ukraińskich w łatwiejszym i szybszym „zainstalowaniu się” w naszym kraju, jednocześnie nie staną się spektrum nadużywań z ich strony.

Przygotowanie: Magdalena Adamczyk
Źródła : Straż Graniczna[1]; Ustawa z dnia 12 marca 2022 roku o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa[2]; Rozporządzeniu Rady Ministrów w sprawie maksymalnej wysokości świadczenia pieniężnego przysługującego z tytułu zapewnienia zakwaterowania i wyżywienia obywatelom Ukrainy oraz warunków przyznawania tego świadczenia i przedłużenia jego wypłaty z dnia 15.03.2022 roku[3].